Crasmax  |  Vatan Bilgisayar
site logo
  • HOŞGELDİNİZ
  • BLOG
  • ÇALIŞMALAR
  • HAKKIMDA
  • İLETİŞİM
Homepage > Blog > Kodlama > Ses (1) : Sesin ABC'si
29 Eylül 2018  |  By AÖ In Blog, Kodlama

Ses (1) : Sesin ABC’si

ses-1

Herhangi klasik bir ses kaynağı olmadan bilgisayarda ses elde edilebilir mi? Bir ses dosyası enstrüman veya mikrofon gibi cihazlar olmadan sadece matematiksel işlemlerle elde edilebilir mi?

Bu doğrultuda ilk önce ses nedir, daha geniş içerik olarak sinyal nedir gibi temel bilgileri öğrenmeliyiz. Ses diye bir şey oluşturmaya çalışacaksak ilk önce sesin ne olduğunu bilmeliyiz.

1. Sinyal

Sinyal, (İng: signal) zaman içerisinde değişkenlik gösteren bir değerdir. Matematiksel bakarsak t zaman ekseninde farklı değerler alan t’ye bağlı bir fonksiyon f(t) dir. Sinyale verilebilecek bir çok farklı örnekten birisi de ses (İng: sound) sinyalidir.

Bir ses kaynağındaki bir hareket, örneğin gitarın teline vurmak veya yere düşen bir cam parçası etrafındaki hava basıncını değiştirir ve sağındaki solundaki hava moleküllerini hareketlendirir. Hareketlenen moleküller kulağımıza gelene dek etrafındaki diğer hava moleküllere çarpar. Sonunda biz bu havadaki basınç değişikliğini ses olarak algılarız. Ses de zaman içerisinde hava basıncının farklılaşması olduğu için bir sinyaldir.

Sinyaller şekil değiştirebilir, bir yapıdan bir başka yapıya dönüşebilirler. Örneğin mikrofon ses sinyalini alır ve bunu elektriksel bir sinyale dönüştürür. Diğer taraftan hoparlör ise tersine bir elektriksel sinyali alır ve ses sinyaline dönüştürür. Bu açıdan mikrofon ve hoparlör gibi cihazlara dönüştürücüler (İng: transducers) denir.

1.1 Periyodik Sinyaller

Periyodik sinyaller (İng: periodic signals) belirli bir süre sonra kendisini tekrarlayan sinyallerdir. Belirli bir süre içerisinde sinyal değerinin yükselip alçalması ile bir çevrim takip etmesi, kendisini tekrarlaması olarak tanımlanır.

Örneğin bir flüt sesini kaydedip, bilgisayara aktarıp grafiğini görüntülerseniz aşağıdaki gibi sinyal görürsünüz. Sesi kaydetmek yerine freesound.org gibi web sitelerinde sunulan çok zengin ses kütüphanelerinden bedelsiz olarak sesler indirebilirsiniz. Aşağıda https://freesound.org/people/alpayozbay/sounds/441681/    blok flüt sesinin grafiğini görmektesiniz.

Bir sesi bilgisayara aktardığınızda yine https://www.audacityteam.org adresinden bedelsiz olarak indirebileceğiniz gelişmiş bir açık kaynak ses programı olan Audacity yazılımı ile grafiğini görüntüleyebilirsiniz.

Blok flüt ile çalınmış LA sesi

Grafikte de görebileceğiniz gibi ses sinyali yükselip alçalıyor ve belirli bir sürede periyodik olarak kendini tekrarlıyor.

Bu grafiğin daha dar bir alanına bakarsak sinyal ile ilgili temel tanımlamaları rahatlıkla anlayabiliriz. Aşağıda bir sinyalin yakın çekim bir bölümü görüntülenmekte. Yatay eksen saniye cinsinden zaman t ve dikey eksende zaman içerisinde sinyalin aldığı değeri f(t) göstermektedir.

 

1.2 Çevrim

Herhangi bir noktadan başlayıp yükselip, alçalıp tekrar aynı değere dönmesine bir çevrim (İng: cycle) denilir. Sinyaller çevrimler halinde ilerler. Dikkat ederseniz bir çevrim bittiği anda bir sonraki çevrim başlamaktadır.

Sinyal Çevrimi
Sinyal Çevrimi

1.3 Periyot

Her bir çevrimin saniye cinsinden ne kadar sürdüğüne de periyot (İng: period) denilir.

Sinyal Periyotu
Sinyal Periyotu

1.4 Genlik

Sesin genliği (İng: amplitude) , sinyalin aldığı değerdir. Zaman içerisinde değişir.

Genlik
Sinyal Genliği

1.5 Frekans

Bir sinyalin frekansı (İng: frequency) bir saniye içerisinde kaç adet çevrim olduğudur. Periyotun tam tersidir. Hertz cinsinden ifade edilir. Bir sinyalde, bir saniyede 440 kez çevrim oluyorsa bu sinyalin frekansı 440 Hz denilir. Diğer taraftan 1 saniyede 440 kez çevrim olduğuna göre her bir çevrim 1/440 saniye sürmektedir, bu da periyotu olarak isimlendirilmektedir.

İnsan kulağı 20 Hz ile 20.000 Hz yani 20 KHz arası sesleri duyabilir. Sağlık durumuna ve yaşa bağlı olarak bu değer aralığı küçülebilir.

Bir sinyalin belirli bir sürelik, periyodikliğini de içeren parçasına dalga (İng: wave)  denilmektedir.

Periyodik bir sinyalin şekli sinyalin dalga yapısı (İng: waveform) olarak isimlendirilir. Duyduğumuz bir sesin tınısı (İng: timbre) ise duyduğumuzda algıladığımız ses kalitesidir ve dalga boyunun tınıya etkisi yüksektir.

1.6 Müzik Notaları

Müzikteki notalar da ses sinyalleridir. Sinyal olduklarına göre de frekansları olmalıdır. Örneğin dördüncü oktavdaki La sesinin, sinyal frekansı 440 Hz’dir. Notalar hakkında “hangi nota Hz frekans, oktav değişikliği ne demek” şeklinde çok daha detaylı bir incelemeye girmeden biz bu La sesini her hangi bir enstrüman kullanmadan matematiksel fonksiyonlarla üretebilir miyiz konusunu bir sonraki yazıda inceleyeceğiz.

Sonraki Yazı : Ses (2) : Ses Dalgası Oluşturma

kodlama sinyal işleme

Article by AÖ

Previous StoryEkrandaki Sayılar : Ciro, Kar Marjı
Next StorySes (2) : Abracadabra

Related Articles:

  • ses-3
    Ses (3) : La'yı Üreten Grammy de Alır
  • ses-2
    Ses (2) : Abracadabra

Comments: no replies

Join in: leave your comment Cancel Reply

(will not be shared)

SEARCH

banner the journal

CATEGORIES

  • Blog (13)
    • Beğendiklerim (3)
    • Görmek Gerek (2)
    • İş İle İlgili (1)
    • Kodlama (4)
  • Genel (4)

RECENT POSTS

  • Başkaları İçin Ağaçlar 16 Ocak 2021
  • İki Tatlı Reçel : Passion Fruit Reçeli 8 Ağustos 2020
  • Lipsoz Buğulama 25 Temmuz 2020
  • Kırlangıç Buğulama 15 Temmuz 2020
  • Bir ustanın ayak izlerinde : Venedik 11 Kasım 2019

ARCHIVES

  • Ocak 2021 (1)
  • Ağustos 2020 (1)
  • Temmuz 2020 (2)
  • Kasım 2019 (1)
  • Kasım 2018 (1)
  • Ekim 2018 (4)
  • Eylül 2018 (1)
  • Ağustos 2018 (1)
  • Haziran 2018 (1)

CALENDAR

Ocak 2021
P S Ç P C C P
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
« Ağu    

TAG CLOUD

BaşkalarıİçinAğaçlar buğulama crasmax gezi iş kodlama kırlangıç lipsoz passion fruit python reçel ses sinyal işleme ticaret TreesForOthers türkçe yemek tarifi şehir

Text Widget

Vivamus luctus urna sed urna ultricies ac tempor dui sagittis. In condimentum facilisis porta. Sed nec diam eu diam mattis viverra. Nulla fringilla, orci ac euismod semper, magna diam porttitor mauris, quis sollicitudin sapien justo in libero. Vestibulum mollis mauris enim. Morbi euismod magna ac lorem rutrum elementum. Donec viverra auctor lobortis. Pellentesque eu est a nulla placerat dignissim. Morbi a enim in magna semper bibendum.

About Us

In condimentum facilis porta. Sed nec diam eu diam mattis viverra. Nulla fringilla, orci acerty euismod semper, magna diamert porttitor mauris, quis sollicitudin sapien justo in libero. Mei iriure dignissim ad, prompta.

Latest Posts

  • Başkaları İçin Ağaçlar 16 Ocak 2021
  • İki Tatlı Reçel : Passion Fruit Reçeli 8 Ağustos 2020
  • Lipsoz Buğulama 25 Temmuz 2020

Etiketler

BaşkalarıİçinAğaçlar buğulama crasmax gezi iş kodlama kırlangıç lipsoz passion fruit python reçel ses sinyal işleme ticaret TreesForOthers türkçe yemek tarifi şehir

Archives

  • Ocak 2021 (1)
  • Ağustos 2020 (1)
  • Temmuz 2020 (2)
  • Kasım 2019 (1)
  • Kasım 2018 (1)
  • Ekim 2018 (4)
  • Eylül 2018 (1)
  • Ağustos 2018 (1)
  • Haziran 2018 (1)
Copyright ©2018 ThemeFuse. All Rights Reserved